שירים על השואה (ה. לייוויק)

אני מביא שניים משיריו, בתרגומי. לאחר מכן מקור

התרגום הראשון פחות מהימן  למקור.

---

תפילתי

תפילתי - לא אדע אלי מי אשאנה -

ואני מתפלל.

תפילתי - לא אדע בפני מי אגידנה -

ואני מתפלל.

תפילתי - אך עולה וקופאת בגרון -

ואני מתפלל.

תפילתי - מחדשת חייה בנפץ חרון -

ואני מתפלל.

תפילתי - לרסיסים מרובים מתבקעת -

ואני מתפלל.

תפילתי - על מיליוני קברים משתרעת -

ואני מתפלל.

תפילתי - באין קול במרחב נעלמת -

ואני מתפלל.

תפילתי - לא אדע אם יש אוזן קשבת -

ואני מתפלל.

*****

מיין תפילה

מיין תפילה - איך וייס נישט צו וועמען זי טראגן

און - כטראג זי.

מיין תפילה - איך האב נישט צו וועמען זי זאגן,

און- כ'זאג זי.

יין תפילה – זיח ווערט אויף מיין גומען דערפרארן,

און – כ'טראג זי

מיין תפילה לייבט ויף אין אן אויפברויז פון צארן,

און כ'זאג זי.

מיין תפילה - זי ברעכט זיךף אזוי פיל מאל איבער,

און כ'טראג זי

מיין תפילה – גייט אויף איבער צווי מיליאן גכיבער,

און כ'זאג זי.

מיין תפילה פאלט צו און פארגייט זיך אן וערטער,

און כ'טראג זי,

מיין תפילה צוח דעם וןאס איך ווייס נישט צי הערט ער,

און כ'זאג זי.

---

אין

הנני מחפש את ההרוג -

ואיננו.

השדה כיסה אותו בדשא

ואף אדם לא הציב סימן עלי קברו.

הנני מחפש את ההרוג –

ואיננו.

הנני מחפש את הרוצח –

ואיננו.

פוסע בשדה, בצעדים רכים

איכר קטן, איכר חסוד.

הוא הולך בעקבות מחרשה.

הוא עדר וחרש את שדהו

וגם זכר הרצח חרש.

לחם זרע בשדה, לחם לעצמו ולבני ביתו,

לבקרו ולצאנו.

הנני מחפש את הרוצח –

ואיננו.

הנני מחפש את השופט -

ואיננו.

עלה הלחם הירוק,

לבלב וגם צמח לו.

הנה מתנודדות השיבולים, מלאות,

יער שלם של שפע זהוב.

האם לגבות עדותה משיבולת?

האם יהיה המגל לתליין?

הנני מחפש את השופט.

ואיננו.

*****

נישטא

איך זוך דעם הרוג –

ער איז נישטא.

דאס פעלד האט אם אין זיך ארינמגענומען,

דאס פעלד האט אים מיט גרואז באדעקט

און קיינער האט אים קיין צייכן נישא געשטעלט,

איך זוך דעם הרוג -

ער איז נישטא.

איך זוך דעם מערדער-

ער איז נישטא.

עס טרעט איבערן פעלד מיט ווייכע טריט

א פויערל א שטיחלס, א פויערל א פרומס,

ער שפאנט אין צייכן פון זיין אקעראייזן.

דאס פעלד האט ער געגראבן און צעאקערט

און אויך דעם זכר פון זיין מארד פאראקערט.

דאס פעלד האט ער פארזייט מיט ברויט -

מיט ברויט פאר זיך און פאר זיין הויזגעינד

און פאר זיין שאף און פאר זיין רינד.

איך זוך דעם מערדער -

ער איז נישטא.

איך זוך דעם שופט -

ער איז נישטא.

דאס ברויט אין גרין איז איסגעגאמגען,

געבליט און גרויס צעוואקסן זיך.

אט וויגן זיך די פולע, רייפע זאנגען -

א גאנצער וואלד פון שפעדיקער גאלד.

זאל זיין א זאנג דער עדות?

זאל זיין א גארב דער שטראפער?

איך זוך דעם שופט-

זר איז נישטא.

---

ה. לייווייק הוא הכינוי הספרותי של לייויק האלפער. הוא נולדברוסיה הלבנה ב1888 ונפטר בניו יורק ב 1962. כתב שירים ומחזות – בין האחרונים "הגולם". נחשב לגדול המשוררים ביידיש בין שתי מלחמות העולם. בנעוריו היה קשור ל"בונד" - תנועת הפועלים היהודית ואהד את ברית המועצות, אך סלד מיחסו של הקומוניזם אל יהודי ארץ ישראל.